Yatırım İçgüdülerinizi Nasıl Bileyebilirsiniz

Hızlı öğrenmek istiyorsanız okuyun, derinlemesine öğrenmek istiyorsanız öğretin.

Bu alanda çok okumalısınız. Yabancı kaynaklar, twitter, kitaplar, bloglar...

Ve öğrendiklerinizi tartışabilirsiniz(tartışabiliriz - sorularınızı bana seckin@angel.capital'dan atabilirsiniz).

Benim bu sitedeki ana amaçlarımdan birisi yatırım konusunda bir komünite oluşturmak.

Buradaki yazılara yorumlarda soru sorarsanız bir an önce cevaplamaya çalışıyorum. Email atarsanız ilk fırsatta kesin dönüş yapıyorum.

Bu alanda kitaplar olsa da bunlar genelde motivasyon olmaları açısından iyi kaynaklar.

İşin özü şu: çok da okuyarak olacak bir iş değil bu.

Yanlış anlaşılma olmasın: Okumak şart; sadece yeterli değil.

Venture Capital firmalarında genel bir deyiş vardır; yeni birini bu alanda işe aldığımızda bize 5 sene ve 20 milyon dolar kayıp yaşatacağını kabullenip alırız.

Yani bu alan yaparak öğrenilen bir alan ne yazık ki. İşin en iyileri bile daha iyi bir çözüm bulamamışlar; kaybı göze alıyorlar bir süre.

Yaparak öğreneceğiniz için de küçük başlamalı ve erken başlamalı.

Ve şunu da bilmenizi isterim, Jason Calacanis'in(Uber'in ilk yatırımcılarından biri) bir kitabı var "Angel" adında; orada söylediği bir şey aklımda kaldı(başka pek bişey kapamadım kitaptan ama belki ben kapamamışımdır - kitap eğlence amaçlı da okunabilir bu arada):

Bir melek yatırım portfolyosu oluşturduktan sonra ilk iki yıl portfolyo değeriniz %80 civarına düştüyse bu iyi bişey. Çünkü kötü yönetilen şirketler çabuk batıyor; iyi yönetilenler ise sonradan uçuşa geçiyor. Yani her yıl 2 katına çıkan bir şirket değerlemesi demek değerlemenın yarısı son yılda gelmiş demek. Üstsel büyüme ile büyüdüğü için bu iyi şirketler, para 7-10 senelik elde tutma periyodunun son yıllarında kazanılıyor aslında.

İlk iki sene moraliniz bozulmasın diyor kısacası. Ve ne kadar kaybı psikolojiniz tolere eder bunu da iyi sorgulamanız lazım Melek Yatırımcılığa girmeden. Örneğin benim yatırım yaptığım bir YC şirketi önce hızlı bir şekilde iki katına çıktı(~1 sene içinde), sonra FED'in faiz arttırımları sonucu mortgage piyasası bitme noktasına geldiği için kepenk kapattı. Şuan sitesine bile giremiyorum :) Buna $5000 yatırmıştım - 10k oldu, sonra 0. Bu tip şeyleri midenizin kaldırması lazım. Ya da midenizin kaldırmamasına alışmanız..

Melek yatırımcılık

1. uzun vadeli olduğu için (genelde 7-10 sene sonra sonuç alıyorsunuz)

2. ve bu süreç içerisinde de sizinle çok bilgi paylaşılmadığı için (angellist syndicate'ları aracılığıyla yapıyorsanız örneğin direkt bir bağınız olmuyor şirketle - ya da kitle fonlamada kurucuyu arayıp soramazsınız bizim hisseler ne oldu diye)

   hızlı bir şekilde öğrenme döngüsü olmamış oluyor.

Piyasalar da yavaş ilerleyen şeyler bu alanda; bir sonraki yatırımı 1,5 - 2 sene almayabilirler.

Ama benim bir yöntemim var sizinle de paylaşayım:

Google Alert'ler kuruyorum. Yani Google her gün bir şirketle ilgili yeni haber varsa bana email atıyor.

https://www.google.com/alerts

Burada örneğin yatırım yaptığım şirketin adı "Motor Company" ise "Motor Company acquired", "Motor Company raises", "Motor Company raised", "Motor Company investment" gibi alertler kuruyorum. Böylece şirket batınca çıkınca yatırım alınca ilk benim haberim oluyor :)

Bloglardaki söylentilere kadar herşeyden haberim oluyor.

Bu da neyi sağlıyor - normalde yatırım yapıp 7 sene unutabilirdim de.. ama bu sayede hangi piyasalar iyi gidiyor, neyi doğru yapmışım, hangi düşünce şeklim yanlışmış ve neden yanlışmış görebiliyorum.

Tabii bunu tam anlamıyla hakkıyla yapabilmeniz için yatırım yaptığınız şirketler hakkında "neden yatırım yapmayı seçtim" diye en azından 1-2 cümlelik notlar almanız gerekiyor. Yoksa aradan 1,5 sene geçmiş - insan unutuyor haliyle.

Bu sayede yabancıların tight-feedback-loop dediği şeyi elde etmiş oluyorsunuz. Yani bişeyi hızlı öğrenmenin en güzel yolu yanlış yaptığınızda birilerinin(bu gelecekteki kendiniz de olabilir - bu durumda olduğu gibi) size "yanlış yaptın" diye hızlı bir şekilde geri-besleme vermesi. Yanlış yapınca hiç geri-besleme alamıyorsanız veya çok geç alıyorsanız o şeyi çok yavaş ve zor öğrenirsiniz, belki hiç öğrenemezsiniz.

Kısacası;

1- Alanı genel olarak okuyun araştırın. Ama bunların deneyim olmadan havada kalacağını da bilin. İstatistikleri okuyun - bu çok değerli; nasıl bir beklenti içinde olmanız gerektiğine hakim olun en azından.

2- Komünitemizde daha aktif rol alabilirsiniz. Sorular sorun. Arkadaşlarınızla tartışın, bu alana ilgili yeni arkadaşlar edinin. Trafik kazası olduğunda yavaşlayıp inceleyen insanlarımız gibi siz de diğer arkadaşlarınızın hatalarından ders çıkarabilirsiniz.

3- Erken ve yavaş yavaş başlamalı. Arabaya binmeden ne kadar araba kullanma konusunu okursanız okuyun ilk bindiğinizde arabayı kullanamazsınız. Bir an önce arabaya binmek şart. Aceleci olmaksa tehlikeli.

4- Öğrenmenizin yolunu açın. Neden yatırım yaptığınıza dair notlar alın, Google Alert gibi sistemlerle yatırımlarınızı olabildiğinde yakından takip edin. Similarweb'den yatırım yaptığınız app veya websitesinin trafiğine de düzenli bakabilirsiniz örneğin(bu biraz pahalı olabilir ilk aşama için - bir de ben çok kaptırıp her hafta bakmazdım; volatilite ders çıkarmanıza engel olur, büyük resme odaklanabilmek önemli).