Melek Yatırımcılar için Portfolyo Teorisi 101

Portfolyolarımızın arkasındaki bilim dalı: Portfolyo Teorisi

Portfolyo oluşturmanın bir tekniği var. Bunun arkasında bir bilim dalı yatıyor.

Burada hepsini öğretmek mümkün olmasa da örneklerle açıklamaya başlayayım.

Örneğin arabaların fiyatları ile enerji(petrol) fiyatları arasında ters bir korelasyon var.

Araba fiyatları arttığında petrol fiyatları üzerinde bir baskı oluşuyor çünkü insanlar araba alamıyor ve enerji talebi azalıyor, bu da petrol fiyatlarını aşağı çekiyor. Araba fiyatları düştüğünde arabaya ulaşım daha kolay olduğu için enerji fiyatları artıyor. Benzer şeyler petrol fiyatlarının araba fiyatları üzerindeki etkisi hakkında da söylenebilir. Mesela petrol ucuzsa insanlar araba almak ister çünkü gezmek çok ucuza geliyordur gibi.

Korelasyon Tipleri

Bu korelasyonu nasıl avantaja çevireceğimizi düşünelim.

Diyelim ki sadece araba yatırımı yaptınız* - bu durumda enerji fiyatlarını etkileyebilecek risk faktörlerine açıktasınız(exposure).

Ama diyelim ki hem 1 araba aldınız hem de petrole yatırım yaptınız. Bu durumda araba fiyatları düşerse petrolden, petrol fiyatları düşerse arabadan kâr edeceğiniz için burdaki bir risk faktörünü elemiş oldunuz.

Bu fikri genellersek Portfolyo Teorisi diyor ki; bir portfolyonun riski o portfolyoyu oluşturan tekil yatırımların riskinden düşük olabilir.

Aslında bunu direkt en başta söyleseydim mantıksız gelecekti, ama örneği gördükten sonra aklınızda daha iyi oturmuştur diye düşünüyorum.

Genel olarak fikir şu; bir yatırım portfolyosu oluşturmalısınız -Melek Yatırım bunun küçük bir yüzdesi olmalı diyor ünlü yatırımcılar)- ve Melek Yatırım özelinde de bir portfolyo oluşturmalısınız. Yani eğer sadece 2 şirkete melek yatırım yapıyorsanız aldığınız risk biraz fazla yüksek olabilir. Genelde önerilen en az 20 şirketlik bir portfolyo. Bunun altı yüksek risk almak olur.

Melek yatırım portfolyosu oluştururken de birbirinden alakasız(aralarında korelasyon bulunmayan veya az bulunan) alanlara yatırım yapmak riskinizi azaltır. Riski minimuma indirmek için en güzeli tabii yukardaki örnekte gördüğümüz gibi aralarında ters korelasyon bulunan alanlara yatırım yapmak -- eğer amacınız paranızı korumaksa.

Yok ben paramı korumak değil, risk alıp çok kazanma potansiyeline sahip olmak istiyorum diyorsanız da parayı konsantre etmelisiniz.

Warren Buffett diyor ki;

Diversification(çeşitlendirme) bir para koruma yöntemidir, konsantrasyon ise para kazanma yöntemidir.

Konsantrasyon vs çeşitlendirme

Bu benim deneyimimde de böyle - paramın %99'undan fazlasını Udemy hissem sayesinde kazandım ve sonra korumak ve yavaş yavaş kazanmak için diversification yöntemini seçtim. Şuan 100'den fazla şirkette yatırımlarım var. Amacım dolar bazında yılda %20-40 arası kazanmak. Yüzde %15 kazansam da pek mutsuz olmam(10 yılda 1 doları 4 dolar yapmaya tekabül ediyor).

Ben şuan yaptığım şeyi faiziyle para vermek gibi görüyorum. Yaptığım portfolyo çok diversified olduğu için melek yatırımda ortalama kazanılan paraya yakın bir para kazanmayı bekliyorum(buna da Olasılık Teorisinde "Law of Large Numbers" deniyor). Ve son 50 yılda melek yatırımcılık yılda ortalama %15 kazandırmış(resesyonlar, çakılmalar dahil).

Evi satıp tek bir hisseye basabilirdim - bunun rulet oynamaktan farkı yok, kesinlikle kimseye önermem.

İşte Portfolyo Teorisi biz bunu yapmayalım diye var :)

*: Arabayı bir yatırım aracı olarak görmüyorum. Yatırım ve spekülasyon arasındaki fark da başka bir yazının konusu.